W środę, 5 kwietnia w Gdańsku, odbyły się uroczystości związane z 25. rocznicą pogrzebu Obrońców Poczty Polskiej. W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele Poczty Polskiej: Wiceprezes Wiesław Włodek oraz Iwona Ziomek, Członek Zarządu. Obecni byli również Dyrektorzy z Regionu Gdańskiego oraz Naczelnicy Urzędów Pocztowych.
Uroczystości rozpoczęły się mszą w Kościele Św. Brygidy, gdzie w 1992 roku odprawiono nabożeństwo poprzedzające pochówek Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Bohaterscy Pocztowcy musieli czekać na pogrzeb ponad 50 lat, ponieważ Niemcy pochowali ich w masowym grobie.
Po mszy pochód uczestników ruszył pod pomnik Obrońców Poczty Polskiej, pod którym złożono kwiaty. Zwieńczeniem uroczystości było wyjątkowe spotkanie wspominkowe w Muzeum Poczty Polskiej. Kierownik Muzeum Poczty Polskiej – dr Janusz Trupinda – pomysłodawca i organizator uroczystości, przedstawił ideę spotkania w następujący sposób:
„Zaprosiliśmy ludzi, którzy uczestniczyli w pogrzebie, akcji odnalezienia masowego grobu na Zaspie i ekshumacji pocztowców. Opowiedzą oni o okolicznościach tego, co się wydarzyło, także faktach nigdy niepublikowanych. Pamięć o obrońcach Poczty Polskiej w Gdańsku trwa przez te wszystkie lata dzięki resortowi łączności. Dzisiaj głównym spadkobiercą tego jest Poczta Polska, dlatego wśród gości znalazł się jej Wiceprezes, pan Wiesław Włodek oraz pani Iwona Ziomek – członek Zarządu Poczty Polskiej. W spotkaniu uczestniczy także liczna grupa samych pocztowców”.
Henryka Flisykowska-Kledzik – córka zastępcy dowódcy obrony Poczty Polskiej Alfonsa Flisykowskiego, przewodnicząca Koła Rodzin Byłych Pracowników Poczty Polskiej w Gdańsku, podkreśliła wyjątkowy charakter uroczystości:
„Dzisiejszy dzień to bardzo wzruszający moment. Byliśmy już na cmentarzu, gdzie pochowany jest nasz ojciec. Pamiętamy o tamtych wydarzeniach, choć miałam wtedy zaledwie kilka lat. Spotkaliśmy się też z innymi rodzinami. Wróciły wspomnienia.”
Na spotkaniu w Muzeum Poczty obecne były rodziny rozstrzelanych Pocztowców, jak i ci, dzięki którym zostali oni uhonorowani i godnie pochowani. Byli obecni również goście, którzy chcieli poznać historię procesu i stracenia Pocztowców, historię poszukiwania ich grobu oraz okoliczności organizacji uroczystości pogrzebowych.
Wiceprezes Wiesław Włodek podkreślił, że pamięć o Obrońcach Poczty Polskiej trwa i trwać będzie, czego dowodzi m.in. grób najmłodszej ofiary ataku – 10-letniej Erwinki Barzychowskiej – na którym cały czas pojawiają się nowe kwiaty i maskotki.
Rys Historyczny
Gdańscy Pocztowcy – wzięci do niewoli 1 września 1939 r. – po długich przesłuchaniach i torturach zostali postawieni przed sądem i skazani na śmierć. Wyrok został wykonany 5 października 1939 r. w pobliżu strzelnic gdańskiej Policji na Zaspie. Masowy grób starannie ukryto. Śledztwo prowadzone w okresie powojennym pozwoliło w przybliżeniu określić miejsce egzekucji, ale poszukiwania długo nie przynosiły rezultatu.
Dopiero 27 sierpnia 1991 r. koparka pracująca przy Alei Jana Pawła II odkryła ludzkie szczątki i resztki pocztowych mundurów. Ekshumację prowadziło Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, a badania antropologiczne przeprowadzili pracownicy Akademii Wychowania Fizycznego w Gdańsku. Podjęto też próbę identyfikacji i zdecydowano o pogrzebie. Uroczystości pogrzebowe trwały dwa dni, tj. 4-5 kwietnia 1992 r.
Urny ze szczątkami 38 Pocztowców wystawiono w Muzeum Poczty Polskiej, mieszczącym się w historycznym budynku Urzędu Pocztowo-Telegraficznego nr 1 w Gdańsku. Po uroczystym pożegnaniu i pośmiertnym odznaczeniu bohaterów, kondukt żałobny ruszył do kościoła św. Brygidy. Tam odprawiono uroczystą Mszę Św. Nazajutrz odbył się pogrzeb na cmentarzu na gdańskiej Zaspie. Była to wielka manifestacja patriotyzmu z udziałem najwyższych władz państwowych, kościelnych i resortowych oraz rzeszy mieszkańców Gdańska.